NIEUWS || Zorgorganisatie Carinova startte drie jaar geleden met het opschalen van beeldzorg, met behulp van subsidie uit de Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET). En dat was een groot succes: inmiddels is de inzet van e-health geen innovatie meer, maar gewoon een manier van werken. We gaan hierover in gesprek met Wencke Eijkelkamp en Paul Haarman.
Welkom allebei, leuk dat jullie komen vertellen over jullie SET-resultaten. Willen jullie je even kort voorstellen?
Wencke: “Ik ben manager innovatie en transformatie van zorg bij Carinova. Carinova is een organisatie gericht op de ouderenzorg. ‘Nieuw denken, nieuw doen’ staat bij ons hoog in het vaandel. We moeten slimmer organiseren, anders kunnen we straks de zorgvraag niet meer aan. Dat is het startpunt geweest van innovatie. Daarbij kijken we naar de quadruple aim: wat doet het voor de medewerker, klant en organisatie? We zien e-health niet (meer) als innovatie, maar meer als een hulpmiddel die je breed kunt inzetten in de organisatie.
Paul: “Ik ben projectleider zorginnovatie. Ik hou me nu vooral bezig met implementatie en opschalen van beeldzorg en andere innovaties.”
Kun je een korte samenvatting geven van het SET traject dat jullie doorlopen hebben?
Paul: “In 2019 hebben wij een SET-aanvraag gedaan voor de ‘THUIZZ’ tablet. We werkten destijds al samen met Compaan en waren daar enthousiast over. Voor beeldzorg begonnen we met een pilot en die was succesvol, alleen opschaling was lastig. Mensen vonden het echt nog spannend. Daarom kwam de SET als geroepen. Vanuit daar konden we medewerkers, cliënten en mantelzorgers intensief begeleiden en betere afspraken maken wat betreft de financiering met zorgverzekeraars.
Een andere belangrijke vraag was natuurlijk: hoe kunnen we onze medewerkers en cliënten zo goed mogelijk meenemen in deze verandering? Hiervoor hebben we een ronde gedaan langs alle 60 wijkteams. We kwamen erop uit dat zo rond de 25% van onze zorg ook op afstand kan. We zijn met verpleegkundigen in gesprek gegaan en zij gaven aan het meest gebaat te zijn bij een oplossing voor de piekbelastingen en gebroken diensten. We organiseerden focusgroepen en hebben de resultaten hieruit vervolgens omgezet naar een concept dat we zijn gaan testen.”
“Tijdens gesprekken kwamen we erachter dat 25% van onze zorg ook op afstand kon”
Wencke: “Een voordeel van de subsidie was dat je veel uren had voor scholing. Normaal gesproken is daar vanuit de wijkverpleging weinig tijd voor, terwijl het wel nodig is om iets goed te kunnen implementeren. Paul is met een collega alle teams afgegaan om in gesprek te gaan: wat doe je nu? Hoe zou het anders kunnen? Er werd per cliënt gekeken wie de cliënt is, wat de situatie is en welke zorghandelingen we doen bij de client. Er wordt vaak vanuit oude patronen standaard zorg verleend, maar kan het misschien ook slimmer? Men denkt niet automatisch na over andere mogelijkheden. Dat proberen wij wel te doen en hen erbij te helpen.
Bij cliënten waar zorg op afstand werkt voegt de inzet van e-health echt wat toe. Mensen denken soms bij technologie dat het kil en afstandelijk is. Dit terwijl technologie juist heel veel vrijheid en welzijn kan bieden. Bij beeldzorg bijvoorbeeld hoeven mensen niet thuis te blijven om de zorg te krijgen. Zolang er WiFi is kun je de zorg overal leveren.
We hebben de teams gevraagd om verder te denken. Paul en een andere collega hebben zelf een verpleegkundige achtergrond, waardoor zij heel goed vanuit dat perspectief kunnen meedenken en scherpe vragen kunnen stellen. Je zegt nu wel dat het niet anders kan, maar is dat wel echt zo? Ook heeft ieder team een korte spoedcursus gehad.”
Paul: “Ja, we hebben heel erg ingezet op scholingen. Voor welke ziektebeelden kun je de tablet inzetten? Hoe werkt dat met een zorgcentrale die zorg overneemt? Wat ziet je cliënt en hoe simpel is de tablet? Zorgverleners kunnen niet zomaar de werking van een tablet gaan uitleggen aan hun cliënt.”
Hoeveel cliënten hebben jullie bereikt met de toepassing?
Paul: “In de afgelopen drie jaar zijn dat in totaal 450 cliënten geweest.”
In hoeverre maakt de toepassing nu structureel onderdeel uit van reguliere zorg?
Paul: “Beeldzorg is inmiddels geen innovatie meer bij ons, maar een van de hulpmiddelen. Het is echt integraal onderdeel van het zorgproces. Je zet beeldzorg in, tenzij het niet anders kan.
Hoe hebben jullie ervoor gezorgd om mensen te motiveren en enthousiasmeren?
Wencke: “We vertellen ervaringsverhalen van de cliënt en soms gaan ze mee op bezoek bij teams om zelf te vertellen. Wijzelf zijn laagdrempelig bereikbaar voor iedereen, men weet ons te vinden voor vragen. Als er storingen zijn, zorgen we dat we die zo snel mogelijk verhelpen. Ook vertellen we in het MT wat de status is en promoten we succesverhalen.”
Paul:“In het begin dachten we heel erg: iedereen moet enthousiast worden. Nu is het ook voldoende als mensen het gewoon accepteren. Hoe meer succesverhalen ze nu horen, hoe enthousiaster men automatisch wordt.”
Hoe hebben jullie het aangepakt met de bekostiging?
Wencke: “We zijn met het Zilveren Kruis in gesprek gegaan, wat resulteerde in een meerjarenafspraak van vier jaar. Dat is uniek in de wijkverpleging. Dit is mede voortgekomen uit het SET-traject. De SET is echt een mega impuls geweest voor de hele beweging binnen de organisatie. Daarnaast kunnen nagenoeg alle verzekeraars aanspraak maken op de beleidsregel zorgtechnologie thuis. Die gebruiken we voor e-health. Het wisselt wel per verzekeraar hoeveel dat is.”
“De SET is echt een mega impuls geweest voor de hele beweging binnen de organisatie”
Waar zijn jullie het meest trots op?
Wencke: “Het proces staat als een huis, het werkt. Op het moment dat er geïndiceerd wordt, gaan we het regelen. Ook zijn er amper cliënten die afhaken, ze zijn heel erg tevreden. Een paar maanden geleden hebben we samen met Compaan en twee andere zorgorganisaties, Sensire en Brabantzorg, onderzocht wat de toepassing inmiddels opgeleverd heeft. We hebben namelijk alle drie eenzelfde soort proces met dezelfde zorgcentrale, waardoor we waardevolle data in handen hebben. Gezamenlijk hebben we inmiddels al bijna 23 FTE op 1500 cliënten in één jaar tijd anders kunnen inzetten. Deze zorg kun je nu inzetten op mensen die het écht nodig hebben.
Ook geven mensen aan dat ze minder eenzaam zijn dankzij de tablet. We vinden het belangrijk dat als mensen toch met zo’n device kunnen werken, zij ook kunnen bellen met familie, spelletjes kunnen doen etc. Vanuit het Deventer ziekenhuis wordt er nu bij ontslag gekeken of beeldzorg ingezet kan worden. Zelfs CO2 uitstoot wordt gereduceerd doordat er minder auto’s rondrijden. Al deze data hebben we verwerkt en gepubliceerd in een infographic.”
Paul: “Wij waren relatief koploper op het gebied van innovatie. We zitten in regionale netwerken waarin je samen kijkt wat je kunt doen, maar dat zijn met name kleinere organisaties. Dankzij de SET kom je in contact met andere organisaties die meer op hetzelfde niveau bezig zijn met innovatie. Dan kun je sparren en samenwerken en van daaruit tot een best practice en versnelde opschaling komen.”
Doel je op de SET-up community?
Wencke:“Ja, die heeft ons vooral in het begin veel gebracht. Toen hadden we nog fysieke bijeenkomsten, de intervisies over beeldzorg en andere e-health toepassingen. Die vond ik heel waardevol. Hier ontmoetten we andere aanbieders die ook in de koplopersgroep zaten, waar we mee konden sparren. Dit heeft ons geholpen en hier hebben we goede contacten aan over gehouden. Soms worden we ook benaderd door andere partijen of we willen meedenken. Wij zijn wat dat betreft heel open en willen alles met iedereen delen.”
Paul: “Zeker in Corona toen beeldzorg opkwam, hebben we veel gedaan aan webinars en whitepapers. We werden veel benaderd door andere organisaties met vragen. Dat is goed, want dit draagt bij aan meer adoptie over de rest van de bevolking.
Om nog even terug te komen op waar ik trots op ben: het mooiste voorbeeld vind ik een cliënt van ons, meneer de Koning van 78 jaar oud. Hij heeft een klein sociaal netwerk en is drie jaar geleden begonnen met beeldzorg. Hij hield enorm van op vakantie gaan, maar moest vanwege zorg veel thuisblijven. Nu gaat hij overal weer naartoe, met de tablet. Hij stuurt ons elk jaar een vakantiekaartje. Hij vindt dat geweldig. Van dat soort voorbeelden smelt je. We nemen hem nu ook vaak mee voor interviews of naar cliënten thuis bijvoorbeeld. Mensen zijn zo positief, eerst vonden ze het helemaal niets en nu doen ze niets anders meer dan de tablet gebruiken.
Paul: “Zelfs mijn eigen oma gebruikte ik vaak als voorbeeld als ik ergens een scholing gaf, dan belde ik oma in. Dat vond ze hartstikke leuk. Zo kon je direct aan alle mensen tegenover je laten zien hoe simpel het is. Echt een win-win situatie: je haalt mensen uit hun isolement en betrekt ze.”
Wencke: “We zijn nu ook met diensten bezig met betrekking tot preventie en eenzaamheid. Zo doen we aan welzijnsbellen met de tablet, bij mensen die heel erg eenzaam zijn. De seniorentablet zien we als regietablet voor mensen om contact te hebben met de buitenwereld en meer zelfredzaam te zijn.”
“Bij scholingen belde ik mijn oma in om te demonstreren hoe beeldbellen werkt. Dat vond ze hartstikke leuk, echt een win-win situatie waarbij je mensen uit hun isolement haalt”
We hebben het nu voornamelijk gehad over successen, maar er waren vast ook moeilijkheden tijdens jullie SET traject?
Paul: “Het meest lastige vonden wij het meenemen van medewerkers. We hebben enorm veel scholing geboden en cliënten gevonden en doorlopen, maar slechts een klein percentage werd daadwerkelijk aangemeld. Je kunt zorgverleners en cliënten niet verplichten. Je bent afhankelijk van wat de lijnmanagers doen om dit te stimuleren en enthousiasmeren. En daar spelen wisselende reacties en persoonlijke voorkeuren soms een rol. Dit vraagt veel diplomatiek en overleggen. We weten dat het werkt en dat tonen we aan met businesscases en cijfers. Toch blijven er vragen komen om meer bewijs. ‘Innoveren met een lange adem’ is het.”
Wencke: “Veel teams vinden het spannend en zijn gek genoeg toch bang voor hun baan. Sommige teams zetten het daarom minder in. Daarover zijn we in gesprek; wat gaat de lijn daaraan doen? Wij denken ook dat een nieuwe tooling die we hebben ontworpen in het classificatiesysteem dat we gebruiken, Mikzo, daarin heel goed gaat helpen om dit gesprek te voeren.”
Mikzo?
Paul: “Ja, dat is een verpleegkundig classificatiesysteem. Daarmee wordt aangegeven hoeveel en op welke gebieden een cliënt zorg of ondersteuning nodig heeft. Wat wij hebben gedaan is een tool ontwikkelen die de MIKZO-data op een slimme manier filtert. Zo kun je een inschatting maken over hoe geschikt een cliënt is voor een bepaalde e-health toepassing. Hierin zit namelijk vooral de uitdaging: hoeveel mensen zijn nou daadwerkelijk geschikt voor bepaalde zorgtechnologie en hoe vinden we die? De ervaring leert dat bijvoorbeeld 95% van de mensen die uit die data naar boven komt, daadwerkelijk geschikt is voor de Medido. Deze gegevens helpen enorm om de situatie in beeld te brengen en vooral een objectiever gesprek met verpleegkundige aan te gaan.”
“Je doet je best om managers te stimuleren en enthousiasmeren, maar wisselende reacties en persoonlijke voorkeuren spelen soms een rol. Dit vraagt veel diplomatiek en overleggen”
Hoe gaan jullie verder in de toekomst, na de SET?
Wencke: “We willen de Mikzo-tool steeds meer gaan gebruiken om het gesprek aan te gaan. We hebben 60 vrij autonome teams die worden aangestuurd door regiomanagers. We gaan veel meer toe naar ‘dit zetten we in, tenzij’. De zorgvraag is zo hoog, dan moet je wel een goed verhaal hebben waarom je iets niet inzet. Je kunt niet zomaar nee verkopen naar cliënten, terwijl je met slimme oplossingen toch de zorg zou kunnen verlenen.”
Paul: “Beeldzorg is inmiddels integraal onderdeel van ons zorgproces, daarom focussen we ons nu op andere innovaties. Zo zijn we bezig met ziekenhuisverplaatste zorg. Ook de Luna is een hele mooie: dat is een schilderijtje van A4 formaat die is gekoppeld aan het zorgdossier. Alle dagafspraken kun je hier inzetten, wat goed is voor de dagstructuur.”
“Wil jij ook e-health opschalen binnen jouw zorgorganisatie?”
Ga naar www.zonmw.nl/set en vraag subsidie aan.