Zeg ‘t eens met een praatplaat!

Zeg ‘t eens met een praatplaat!

Geplaatst op: 21 maart 2022

BLOG || Vraag jij je weleens af hoe je complexe informatie – volledig doch doeltreffend – met zorgmedewerkers uit jouw organisatie kan delen? Wil je jouw visie op zorginnovatie of jouw implementatiestrategie eens op een andere manier presenteren dan met tekst? Zeg ‘t eens met een praatplaat! In deze blog leer je in 6 praktische stappen hoe je complexe informatie kunt omzetten in begrijpelijke en aantrekkelijke beeldtaal.

Deze blog is geschreven door Saskia Littooij, (communicatie)adviseur en trainer bij Jonge Honden. Saskia was in 2021 communicatieadviseur voor het SET-up programma.

6x praktische tips om complexe informatie om te zetten in begrijpelijke beeldtaal.

 

Eén beeld zegt meer dan duizend woorden
Cliché maar waar, beelden zeggen meer dan duizend woorden. Dat heeft alles te maken met onze hersenen. Die hebben slechts 13 milliseconden nodig hebben om visuele beelden te verwerken. Ter vergelijking: knipperen met je ogen duurt tussen de 100 en 150 milliseconden. Het verwerken en vertalen van vormen en symbolen gaat dus razendsnel.

Naast dat onze hersenen een kei zijn in het verwerken van beelden, hebben beelden ook blijvende impact. Uit onderzoek blijkt dat mensen na drie dagen slechts 10 tot 20 procent onthouden van geschreven content. Wanneer je daar beeld aan toevoegt, schiet dat percentage omhoog naar 65 procent. Daarnaast maken beelden complexe of abstracte begrippen begrijpelijker; wanneer je beelden aan tekst toevoegt verbetert het begrip met bijna 90 procent. Oók levert het gebruik van beelden tijdswinst op. Handleidingen met afbeeldingen zijn 43 procent effectiever en vergaderingen duren 28 procent korter wanneer er gebruik wordt gemaakt van visuele ondersteuning. Kortom, door gebruik te maken van beeldtaal kan complexe informatie veel sneller, efficiënter en gemakkelijker begrepen en onthouden worden.
 

Waarom tekenen op de werkvloer? We hebben al genoeg te doen!
Een belangrijke uitdaging bij het implementeren van e-health is het meekrijgen van mensen. Beeldtaal, door middel van een praatplaat, kan daar goed bij helpen. Met een praatplaat vergroot je  de impact van je communicatie. Enerzijds dwingt het je om tot de kern van je boodschap, visie of strategie te komen, anderzijds zorgt een praatplaat ervoor dat de ontvanger sneller ziet wat je bedoelt.

Een praatplaat is een visuele weergave van een verhaal, plan of strategie. Het wordt gebruikt om complexe informatie, vaak in één oogopslag, toegankelijk en begrijpelijk te maken. Een praatplaat is anders dan een infographic. Een infographic heeft als doel om inhoudelijke informatie over te brengen (eenrichtingsverkeer), een praatplaat dient als middel om een plan, visie of strategie toe te lichten of een gesprek of discussie op gang te brengen (interactie).

 

Handig zo’n praatplaat! Hoe werkt dat?
Tekenen lijkt een skill die niet voor iedereen is weggelegd. Toch kan íedereen tekenen. Door gebruik te maken van simpele vormen (het visuele alfabet) en symbolen is elk voorwerp of begrip te verwerken tot begrijpelijke beeldtaal. Met de volgende zes  stappen maak je in no-time een heldere praatplaat van jouw visie of strategie.

  1. Creëer een woordenwolk. Voordat je aan de slag gaat is het van belang om te weten voor wie je de tekening of praatplaat gaat maken. Wat is het doel van je tekening? Welk verhaal wil je overbrengen? Welke elementen horen daarbij en welke elementen mogen dus niet ontbreken? Teken een wolk met een aantal onmisbare steekwoorden eromheen. Deze woorden mogen niet in jouw praatplaat ontbreken. Let op: wees kritisch op de woorden die je rond de wolk plaatst. Verdienen écht al deze woorden een plekje op jouw praatplaat? Schrap waar mogelijk.

  1. Oefen het visuele alfabet. Beeldtaal kent – net zoals de Nederlandse taal – een alfabet: het visuele alfabet. Dit alfabet bestaat uit twaalf vormen. Door deze vormen slim met elkaar te combineren is bijna elk voorwerp of begrip te tekenen. De afbeelding hieronder geeft weer hoe je met slechts zeven vormen uit het visuele alfabet een koffiekopje kan tekenen. Probeer het koffiekopje na te tekenen of daag jezelf uit en teken – met behulp van het visuele alfabet – een voorwerp dat op jouw bureau ligt.

  1. Ga aan de slag met complexe begrippen. Wanneer je geëxperimenteerd hebt met diverse (basis)vormen en voorwerpen, is het de hoogste tijd om jouw verhaal, plan of strategie op papier te zetten. Kijk nog eens naar de woordenwolk die je gemaakt hebt. Probeer met je kennis van het visuele alfabet een aantal woorden uit de woordenwolk te tekenen. Lukt dat?

Het zal waarschijnlijk niet makkelijk zijn om deze complexe begrippen uit de losse pols op papier te krijgen. Versimpel daarom de begrippen. Knip de woorden in stukjes en maak associaties. Een voorbeeld: integrale wijkaanpak. Bij het woord ‘wijk’ denk je misschien aan huizen en flatgebouwen. Bij het woord ‘integraal’ kan je denken aan een samenwerking tussen diverse beroepsgroepen (bijvoorbeeld een arts, een bouwvakker en een gezin). Door een verbindingslijn tussen deze beroepsgroepen te tekenen zijn ze met elkaar verbonden. Wanneer je de wijk en de beroepsgroepen naast elkaar tekent ontstaat er een tekening dat het begrip ‘integrale wijkaanpak’ weergeeft.

  1. Verbind de verschillende tekeningen. Wanneer je een aantal hoofdelementen op papier hebt (de belangrijkste elementen van jouw verhaal, plan of strategie), is het tijd om deze met elkaar te verbinden. Verbind de belangrijkste elementen met elkaar en gebruik een stippellijn om sub-verbindingen aan te geven.
  2. Speel met schaduw en kleuren. Gebruik één basiskleur en twee tot drie ondersteuningskleuren. De basiskleur (zwart of donkergrijs) gebruik je om contouren te tekenen, de schaduwkeur (lichtgrijs) gebruik je om diepte te creëren, de ondersteuningskleur (bijvoorbeeld blauw, groen, geel of oranje) gebruik je om belangrijke accenten aan te brengen en de verbindingskleur (een andere kleur dan de ondersteuningskleur) gebruik je om verbindingen tussen verschillende elementen aan te tonen of het verloop van een verhaal aan te geven.
  3. Bekijk je praatplaat van een afstandje. Loop even van je tekening weg en kom even later weer terug om je tekening opnieuw te bekijken. Welke elementen vallen direct op? Welke elementen hebben nog wat aandacht nodig? Pas je tekening – indien nodig – aan.



Bonustips!
Dit moet je vooral níet doen…

  1. Verplicht jezelf niet tot het maken van een perfecte tekening. Geef jezelf de ruimte om te experimenteren met verschillende vormen en symbolen.
  2. Het gebruik van woorden is niet verboden. Geef jezelf toestemming om – naast gebruik van vormen en symbolen – ook gebruik te maken van relevante steekwoorden. Dit kan de inhoud van jouw praatplaat juist verduidelijken.
  3. Less is more. Focus op de hoofdelementen en houd het simpel. Hoe meer details hoe onduidelijker je tekening.

 

En dit wel…
Gebruik kwalitatief goede stiften met voldoende inkt. Niets is zo vervelend als een niet-werkende stift. Stiften van het merk Neuland werken goed.

  • Wil je je tekeningen digitaliseren en aan een PowerPoint toevoegen? Download Notebloc op je telefoon om je tekeningen te digitaliseren.
  • Werk je liever digitaal? Via thenounproject.nl kan je duizenden vormen en symbolen downloaden om jouw verhaal, rapport of presentatie te verduidelijken.
  • Benieuwd hoe beeldtaal in de zorg gebruikt wordt? Leonie Haas van De Merkarchitect creëerde diverse inzichtelijke praatplaten voor verschillende zorgorganisaties, zoals deze over ‘bekostiging via zorgbundels’ en deze over het ‘zorgtraject lage rugpijn Maastricht UMC+’.
  • Heb je even geen inspiratie? Gebruik Google om verschillende vormen en symbolen op te zoeken. Afkijken mag! 😜