Structurele bekostiging eHealth vanuit het oogpunt van de verzekeraar: Eric van der Hijden (Zilveren Kruis)
Eric is strategisch beleidsadviseur bij zorgverzekeraar Zilveren Kruis, waar hij verantwoordelijk is voor het middellange en lange termijn inkoopbeleid. Daarnaast werkt hij als teamleider Value Based Health Care (VBHC) en projectleider gepaste zorg bij het Talma instituut (VU). Bij het Talma instituut doet Eric onder andere onderzoek naar bekostiging en kijkt hij hoe bepaalde prikkels in contracten tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars werken.
In opdracht van VitaValley ontwikkelt adviesbureau Equalis een stappenplan contractering specifiek voor SET-up. In deze blogreeks deelt Equalis de inzichten vanuit interviews met SET-deelnemers en financiers op het thema structurele bekostiging. Eerder spraken we met Menno Jansen (CZ) en SET-deelnemers Claudia Karels (ASVZ) en Roeland Westra (Sociale Dienst Drechtsteden) over structurele bekostiging van e-healthoplossingen. Vandaag deelt Eric van der Hijden zijn visie op structurele bekostiging van eHealth.
Lessons learned
Eric deelt een aantal lessen met ons over de financiering van zorginnovaties vanuit zijn werk én onderzoek. Zijn belangrijkste tips:
-
- Denk op een andere manier na over structurele financiering. Zie subsidie als een impuls om de innovatie te implementeren, waarna de innovatie moet zijn opgenomen binnen de (huidige) financiering en bedrijfsvoering.
- Zorg dat de innovatie een vervanging of herontwerp is van (een deel van) de huidige zorg en niet iets wat er bovenop komt.
- Bedenk bij de start of de schaalgrootte binnen jouw organisatie groot genoeg is om het project rendabel te maken. Zoek waar nodig samenwerking op.
- Meet of je implementeert wat je wil implementeren. Het gaat er niet om aan te tonen dat de innovatie werkt, maar juist om aan te tonen dat de manier waarop de innovatie wordt gebruikt slaagt. Acceptatie en adoptie van de verandering is hierin cruciaal.
- Een NZa betaaltitel kan natuurlijk bijdragen, maar is geen must voor een succesvolle implementatie. Je kunt ook innovaties inzetten zonder betaaltitel, door bijvoorbeeld met aanneemsommen te werken.
Andere manier van denken
Volgens Eric moet je subsidie zien als een impuls om een project te starten, maar niet als uitgangspunt voor structurele bekostiging. “Ik geloof dat je op het niveau van subsidieprogramma’s moet stoppen met het idee ‘we voeren een project uit en na drie jaar gaan we op zoek naar structurele financiering’. Dat is echt onderdeel van het probleem. Nee, we moeten naar: ‘we gaan 3 jaar een impuls geven en aan het eind moet het af zijn en zelfstandig draaien.’”
Eric gaat verder: “We moeten ook veel nadrukkelijker framen dat je structurele financiering niet bereikt als je iets extra’s doet, maar wanneer je iets anders of iets niet meer doet. Het moet gaan om ‘wat doe je niet meer of wat doe je anders nadat je dit in drie jaar hebt geïmplementeerd?’ De projectleider moet zich in het begin ongelofelijk goed afvragen welke zorg vervangen of bespaard wordt met de innovatie. Zorgverzekeraars gaan namelijk niet dubbel betalen voor zorg.”
Andere manier van contracteren
Die andere manier van denken, dat geldt ook voor de contractering. Voor een succesvolle implementatie moet je een balans vinden tussen comfort voor de instelling en prikkels om te veranderen. “Dat is een voortschrijdend inzicht dat we nu proberen toe te passen in contracten,” zegt Eric. “Neem bijvoorbeeld een ziekenhuis. Dat is een supertanker die ook gewoon moet blijven varen. Daarom ontwikkelen we contracten die enerzijds comfort bieden door het afsluiten van meerjarencontracten, waarin 80-90% van het budget bestemd is voor het varend houden van het schip. De rest zetten we dan heel specifiek in op activiteiten gericht op verandering.”
Naast comfort zijn prikkels ook belangrijk. Eric: “Over meerdere jaren de spanningsboog hooghouden is best moeilijk. We komen daardoor steeds meer tot een hybride contractmodel waarbij we comfort geven door het meerjarencontract, maar deliverables verwachten op jaarbasis door kleine, doelgerichte projecten met een beperktere looptijd. Dit is een model waardoor je binnen de supertanker toch veranderingen op gang krijgt.”
Schaalgrootte en timing
Volgens Eric is de schaalgrootte waarin een project opgezet wordt een belangrijke factor om het zelfstandig te kunnen laten draaien. “We financieren soms tijdelijk projecten die niet rendabel zijn, zoals projecten op lokaal niveau waarvan we al weten dat de schaalgrootte onvoldoende is om het rendabel te krijgen.” Uiteindelijk redden die projecten het niet. “Als bekostiging gaat over iets rendabel maken wat niet rendabel is, ja dan is het logisch dat er geen financiering voor is. Dat moet je helemaal niet willen.”
De gesprekken over de benodigde schaalgrootte dien je aan het begin te voeren, anders loop je er in een (ver)gevorderd stadium tegenaan en dat is zonde. Eric: “Soms zijn initiatieven gewoon te klein en in de visievorming hebben we het daar dan niet over gehad. Dat is jammer, want aan het einde wordt dan gezegd dat er geen ruimte is voor structurele bekostiging. Terwijl we eigenlijk iets gestart zijn wat je helemaal niet structureel wilt bekostiging. Je moet zorgen dat je het gesprek op het juiste moment voert.”
Zilveren Kruis is zelf ook nog zoekende. “Bij non-locatie zorg – zorg die niet gebonden is aan een locatie – zoals dat zo mooi heet, staan we echt nog aan het begin van het ontwikkelen van onze visie. We weten nog niet precies wat we wel en niet moeten oppakken. Bij dit soort trajecten hebben we daar intern ook discussie over: moet je bijvoorbeeld niet gewoon zeggen dat je alleen mee mag doen als er minimaal 10 ziekenhuizen meedoen? Maar dat maakt het natuurlijk heel complex. Toch is het wel mogelijk en zetten we de eerste stappen.”
Geen behoefte aan effectmeting van de e-healthapplicatie
De effectmeting gaat niet om de innovatie, maar om het gebruik ervan. Eric: “Wij hebben strikt geen behoefte aan een effectmeting dat de innovatie werkt. Dat moet allang duidelijk zijn”. Het gaat vooral om de acceptatie en het gebruik ervan: “Bij de ene groep werkt digitale zorg beter, bij de andere werkt face-to-face beter. Geef ruimte aan beide varianten en leg dat niet vooraf op. Accepteer dat er verschillende manieren zijn voor zorg op afstand.”
Natuurlijk moeten de effecten van de innovatie ook gemeten worden. Volgens Eric moet de acceptatie van de verandering die doorgevoerd wordt ook onderdeel zijn van de effectmeting. Hij licht dit verder toe: “Een prachtig voorbeeld is de inzet van optometristen bij oogheelkunde. Door het toenemend tekort van oogartsen was een betere samenwerking noodzakelijk. In Twente is een pilot gedaan en huisartsen verwijzen nu eerst naar de optometrist waardoor 80% van de patiënten buiten het ziekenhuis geholpen kan worden. Dat gaat natuurlijk ook om vergoeding maar het staat of valt met goede netwerkafspraken en draagvlak daarvoor. Ook bij de patiënt.”
Als er weerstand is voor de verandering, kan de zorgverzekeraar ook een rol spelen. “Wij proberen dan te begrijpen hoe de processen intern lopen, wat de belangen zijn en hoe we die kunnen beïnvloeden om tot een succesvolle implementatie te komen. We zetten steeds meer de stap naar buiten om samen met aanbieders te kijken naar veranderprocessen.”
De NZa kan bijdragen, maar vormt geen struikelblok
Of er aan het einde van het traject wel of geen betaaltitel is, heeft volgens Eric geen direct verband met het succesvol implementeren van een innovatie. Eric: “Mensen zeggen dan ‘het werkt alleen als je de NZa betaaltitel hebt’, maar dat is een ouderwetse manier van denken. De paradox is dat je veel dingen kunt doen zonder betaaltitel, en je bereikt soms weinig met een betaaltitel.”
De conclusie is dan ook: “Bij ons ligt niemand een seconde wakker van de (on)mogelijkheden van de Nederlandse Zorgautoriteit”. Er kan namelijk ontzettend veel, ook als er geen betaaltitel is. Eric noemt een voorbeeld: “Je kunt een iets hogere aanneemsom afspreken, zodat je extra middelen hebt om nieuwe dingen te starten waar je het allebei over eens bent. Knelpunt is vaak of je het onderling eens wordt over de afbouw van capaciteit en het anders organiseren van zorg door de inzet van eHealth”.
Volgens Eric is er ook een ander probleem naast een financieringsprobleem, namelijk een administratieprobleem. “Er ontstaat een soort cirkelredenering”, zegt Eric. “Nu blijkt dat aanbieders pas gaan registreren wanneer je het kan bekostigen, maar wanneer je transparant maakt wat je doet, kan je het uiteindelijk ook wel bekostigen. Niet op het niveau van een zorgactiviteit, maar op andere manier.” Hij noemt een voorbeeld: “Als een aanbieder laat zien dat 80% van de consulten digitaal zijn, dan betalen we daar toch gewoon de oude bedragen voor?” Het gaat dus niet alleen om bekostiging, maar ook om de interne processen voor administratie en de afstemming hierover. “Op dit punt helpt het natuurlijk dat de NZa de huidige tijdelijke maatregel om digitale consulten op dezelfde wijze te vergoeden als fysieke consulten, omzet naar een definitieve regeling.”
Nog niet uitgelezen? Lees ook de eerdere blogs in deze reeks:
- Zonder goede samenwerking geen structurele financiering: op basis van het interview met SET-deelnemers Claudia Karels (ASVZ) en Roeland Westra (Sociale Dienst Drechtsteden).
- Structurele bekostiging zorginnovatie vanuit het oogpunt van zorgverzekeraar CZ: op basis van het interview met Menno Jansen, strategisch programmamanager eHealth bij CZ.
Geschreven door:
Lieke Boonen en Indya Duivenbode
Aanmelden webinar stappenplan contractering
Op 10 december van 15.00-16.00 organiseert VitaValley in samenwerking met Equalis een webinar voor SET-up deelnemers over het eindproduct van deze blogreeks: het stappenplan contractering. In dit webinar gaan we in op de belangrijkste stappen, voorbeelden en uitdagingen met de SET-up deelnemers. Je kunt je hier inschrijven.