INTERVIEW || Meer dan tien jaar geleden besloot Stijn van Kerkhoven, huisarts in Maarheeze bij huisartsenpraktijk Van Kerkhoven & Van de Ven, dat hun praktijk laagdrempelig en toegankelijk moest zijn. Men startte met een videoconsult, maar daarvoor was het nog te vroeg, vertelde Van Kerkhoven in 2019 in een interview aan ZelfzorgOndersteund en het NHG. Inmiddels is dat een heel ander verhaal. De huisarts vertelt over de invloed van de corona crisis op versnelde uitrol van digitale zorg en deelt zijn geleerde lessen uit de praktijk.
“Ook wij zaten, ondanks onze wensen en plannen, vast in het stramien: de patiënt komt naar de praktijk,” vertelt Stijn Van Kerkhoven. “Dankzij de coronacrisis ontstond de noodzaak om het fysieke contact te vermijden en gingen huisartsen en patiënten meer openstaan voor andere vormen van consulten. Wij bieden het makkelijker aan, maar patiënten vragen er ook meer om. Bij huidproblemen werd vroeger bijvoorbeeld sporadisch een foto gestuurd. Nu vragen mensen zelf of ze mogen sturen zodat ze niet meteen langs hoeven te komen.”
Daarnaast heeft zelfmanagement een vlucht genomen, vertelt Van Kerkhoven. “Thuis bloeddruk meten probeerden we altijd al te stimuleren, omdat we weten dat zo’n meting thuis vaak meer zegt dan de meting die we hier in de praktijk doen. Tegenwoordig voeren steeds meer mensen thuis hun meting uit, sturen ze hun waardes door en bespreken we die vervolgens telefonisch. Een mooie vorm van zelfmanagement en wat ons betreft een beter alternatief dan bloeddrukmeten in de praktijk.”
“Laten we elkaar niet gek maken en die kosten als excuus gebruiken om bepaalde innovaties niet in te voeren.
Als je het goed doet, kun je meer mensen zien en verdien je het vanzelf terug.”
Webcams uitverkocht
Natuurlijk hadden ook Van Kerkhoven en zijn collega’s in het begin af en toe wat technische issues bij deze nieuwe vormen van zorg. Met name bij beeldbellen. “Uitnodigingen die niet goed werden verstuurd, mensen die lang moesten wachten. In de eerste coronagolf waren ineens alle webcams uitverkocht of laaiend duur, maar via de telefoon lukte het ook niet bij iedereen om te beeldbellen. Wij hadden in het begin ook maar 1 headset en 1 webcam. Dan moest je van de ene kamer naar de andere lopen om een videoconsult te doen. Heel suf natuurlijk, maar gelukkig ook goed op te lossen. De wil om ermee te werken was er namelijk wel direct.”
Over dure webcams gesproken: dat er zorgverleners zijn die geen zorg op afstand aanbieden vanwege de kosten, vindt Van Kerkhoven een kruideniersmentaliteit. “Wat kost een camera en een headset? Een paar tientjes. Een programma om veilig te beeldbellen? 25 euro per maand. Laten we elkaar niet gek maken en die kosten als excuus gebruiken om bepaalde innovaties niet in te voeren. Als je het goed doet, kun je meer mensen zien en verdien je het vanzelf terug.”
Van zes naar vier consults
Naast het actiever inzetten van beeldbellen en het stimuleren van zelfmanagement, vond er in de praktijk van Van Kerkhoven nog een grote verandering plaats in het afgelopen jaar. De huisarts en zijn collega’s gingen van zes naar vier consulten per uur, met name om de druk op de wachtkamer te verminderen en te zorgen voor minder contacten. “We wisten niet zeker of we met dertig procent minder consulten aanbieden wel uit zouden komen met onze tijd. Sterker nog, ik was in eerste instantie tegen deze aanpassing. Maar tot onze grote verbazing is het spreekuur niet drukker geworden. Doordat het reguliere consult nu 15 minuten duurt, zien we minder herhaalconsulten. Ook de assistentes zijn meer bedreven geworden in spreekuurplanning. Daarnaast helpt digitale zorg: mensen voeren meer thuismetingen uit, sturen bij vlekjes een foto naar ons op en vragen vaker zelf of het niet telefonisch of via videoconsult kan. Op het spreekuur zelf is er meer rust en tijd en wij kunnen gewoon weer om 17.00 uur naar huis omdat we onze administratie direct kunnen bijwerken. Inmiddels wil ik niet meer terug naar zes consulten.”
Tijdens het vorige interview gaf je als huisarts aan geen drempels te zien voor het invoeren van online inzage. “Bij ons is het dossier echt van de patiënt, daar staan geen geheimen in. Natuurlijk zorgt online inzage voor wat extra werk, maar een aantal andere dingen hoef je juist niet meer te doen. Je krijgt vooral een ander soort consult en bent minder tijd kwijt aan ‘eenvoudige’ consulten, zoals het doorgeven van uitslagen. Het werk en het soort vragen verandert, maar dat is wat mij betreft inherent aan ons vak.” Dat blijkt in de praktijk, in 2021, wat anders uit te pakken, vertelt Van Kerkhoven. “Wij merken er weinig effect van dat de dossiers tegenwoordig openstaan. Mensen kijken er mondjesmaat in, dus we merken niet dat consulten anders verlopen of dat zorgvragen anders zijn. We stimuleren mensen wel om na het bloedprikken hun uitslagen online in te kijken. Het enige probleem: daar staat nu nog geen beoordeling bij. Dus moeten patiënten ons alsnog bellen voor de uitslag. Daar zijn we in de praktijk nu een oplossing voor aan het zoeken. Wat moet er technisch aangepast worden als wij onze beoordeling wel direct bij de uitslag willen tonen.”
Lot van de pionier
Waar hoopt Van Kerkhoven over een jaar of vijf te staan qua digitalisering in de praktijk?
“Wij hebben veel data in ons systeem, maar worden nog niet getriggerd om daar iets mee te doen. Alles is reactief. Het lijkt me heel mooi als we door de inzet van kunstmatig intelligente software kunnen zorgen dat er tijdig waarschuwingen verstuurd worden als er bijvoorbeeld een trend zichtbaar is van verslechterde waarde. Daarmee gaan we dus meer de kant van preventie op.”
Van Kerkhoven krijgt vaak mensen op bezoek die meer willen leren over de LEAN-methode waar in de praktijk mee gewerkt wordt, maar ook over OPEN, herhaalconsulten of HIS-specifieke dingen. “Dat is het voordeel en het nadeel van voorop lopen. Wij hebben alles zelf moeten uitvinden, maar we kunnen er nu wel andere mensen mee helpen. Onze learnings delen we graag, het zijn geen bedrijfsgeheimen.”
Dit interview is onderdeel van een interview-reeks over digitale zorg in de huisartsenpraktijk van het NHG en SET-up/VitaValley. Eind 2019 publiceerde Zelfzorg Ondersteund! in samenwerking met het NHG ‘Vijf voorbeelden digitale zorg in de praktijk’. Ruim een jaar later interviewden we opnieuw deze koplopers om te horen waar ze nu staan en in hoeverre corona impact heeft gehad op de implementatie van digitale zorg.
