Dit najaar vond een zorgreis van Coincide naar Denemarken plaats. Maarten J. Verkerk, voorzitter bestuur VitaValley, vertelt over wat hem opviel tijdens deze reis.
De gezondheidszorg in Denemarken maakt een paradigmatische verandering door. Na de stelselwijziging van 2007 hebben de gemeenten actief het beleid ter hand genomen. De kern van dit beleid is: goed burgerschap en goed patiëntschap.
Zelfredzaamheid
Meneer Matsen (82) heeft net een operatie achter de rug en heeft een aanvraag gedaan voor thuiszorg. Als deze aanvraag voor thuiszorg op de ‘oude’ manier was afgehandeld dan had hij een toekenning gekregen van 12 uur ondersteuning per week. Maar in de gemeente Fredericia (Denemarken), waar meneer Matsen woont, ligt de focus op help-to-selfhelp. Dit betekent dat de thuiszorg de cliënt maximaal traint en ondersteunt om voor zichzelf te zorgen. Meneer Matsen krijgt de eerste weken een intensieve training van ruim 20 uur per week en dat wordt stap voor stap afgebouwd. Na 12 weken kan meneer Matsen volledig voor zichzelf zorgen. Hij krijgt alleen nog 1 uur hulp per 2 weken om zijn huis schoon te houden.
Vertrouwde omgeving
Het bovenstaande verhaal werd verteld door Helle Aavild Juhl, projectmanager van de gemeente Fredericia. In deze stad heeft men onder de titel Life Long Living. Maintaining Everyday Life as Long as Possible een paradigmatische verandering in de zorg bewerkstelligd. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in betere zorg voor meer ouderen met minder kosten per oudere.
Paradigma verandering
De paradigmatische verandering die in Fredericia werd gepresenteerd kwam op een vergelijkbare manier naar voren in de presentaties van de Deense gemeenten Gladsaxe en Hoje Trastrup. De kern van deze verandering kan in een viertal punten omschreven worden.
- Als eerste wordt niet (meer) de nadruk gelegd op wat ouderen niet kunnen, maar wordt de aandacht verschoven naar wat ze nog wel kunnen en wat ze in de toekomst nog zouden willen. Vanuit zorginhoudelijk perspectief gezien is dit een doorbraak.
- In de tweede plaats worden de verwachtingen van de burger met betrekking tot de overheid bijgesteld. Van de burgers wordt verwacht dat ze verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven. En alleen als dat niet lukt dan mag de burger ondersteuning van de overheid verwachten.
- In de derde plaats wordt de inhoud van de service veranderd. Namelijk van de passieve ontvangst van zorg naar actieve participatie. Dat betekent dat de zorg veel aandacht heet voor het netwerk van de zorgvrager en zijn of haar maatschappelijke activiteiten. Waar nodig begeleidt de zorg een eenzame oudere actief naar welzijn of verenigingswerk.
- Ten slotte, de aandacht verschuift van late behandeling naar vroege interventie. Zo zagen we dat in Hoje Trastrup dementie teams actief bezig waren met vroege interventies.
Effecten
Wat waren de effecten van deze benadering? Alle steden rapporteerden dat de kwaliteit van de zorg vooruit ging en dat de kosten minder waren. We geven enkele getallen voor Fredericia. In de periode 2009 t/m 2012 was het aantal ouderen met tien procent gestegen terwijl het budget met 5% was afgenomen. Door de methodiek van help-to-selfhelp toe te passen zorgde 45% van de ouderen die een thuiszorg indicatie kregen weer geheel voor zichzelf. Daarnaast gebruikte 40% van de ouderen minder hulp dan in het verleden.
Bron: Maarten J. Verkerk, VitaValley