TERUGBLIK || Vier weken lang stonden slimme zorg en innovatie centraal in één van de vier regio’s in Nederland. SET-up organiseerde tijdens de Slimme Zorg Estafette wekelijks een talkshow waarin deelnemers uit de betreffende regio hun ervaringen, successen en mislukkingen met het implementeren van e-health delen. We blikken in dit artikel terug op de derde talkshow over leiderschap in het licht van innoveren en implementeren.
Het inbedden van e-health gaat niet alleen over technologische innovatie, maar vraagt om aandacht voor sociale innovatie. Hierbij gaat het onder andere over het menselijke veranderproces Hoe zorg je ervoor dat mensen op de werkvloer ook met de nieuwe technologie willen en kunnen werken? In deze talkshow gaan we in gesprek met SET-up deelnemers Anneke Kiewit (KwadrantGroep), Jenneke Bok (Zorggroep Oude en Nieuw Land) en Jan Peter Larsen (NiceDay) hoe zij leiding geven aan de verandering en wat hun ervaringen hiermee zijn. Je kunt de volledige talkshow hier terugkijken.
Sanne Kok, programmamanager SET-up bij Vitavalley trapt af met met Anneke Kiewiet, regiomanager bij Kwadrantgroep, een grote Friese (thuis)zorgorganisatie. Bij Kwadrantgroep wordt onder andere gewerkt met personenalarmering, medicijndispensers, een digitaal slot en beeldzorg. Anneke: “Als het gaat om technologie op de werkvloer, dan is het van groot belang om met je medewerkers in dialoog te blijven. Weten welke vragen er spelen. ‘Blijf ik wel thuis bij de mensen komen, behoud ik mijn baan of kan ik warme zorg blijven leveren?’ bijvoorbeeld.”
Jenneke Blok, beleidsadviseur bij de Zorggroep Oude en Nieuwe Land en bestuurslid bij brancheorganisatie Actiz, herkent deze vragen ook. Jenneke is onder andere betrokken bij de invoer van de medicijndispenser Medido, zorgrobot Tessa en leefstijlmonitoring via Sensara. “Ook wij krijgen regelmatig de vraag wat deze innovaties betekenen voor het werk van de medewerkers. Wat helpt is simpelweg de cijfers van de gemeente erbij pakken en laten zien: zo ziet de vergrijzing eruit, dus je krijgt alleen maar meer werk in plaats van minder.”
“Je moet je teams de ruimte geven om dingen te proberen, iets te laten mislukken”
Verandering faciliteren
Anneke: “Als manager en bestuurder moet je veranderingen faciliteren. Enerzijds door de inzet van de technologie, maar ook door de juiste informatie en ondersteuning. Voor het ene team zal die ondersteuning er net weer anders uitzien dan voor het andere, dus wees daar ook alert op.” Jenneke: “Wij werken met zelfsturende wijkteams en hebben een aantal managers in dienst die indien nodig ondersteuning kunnen bieden. Gaat alles goed, dan hoeft daar geen gebruik van gemaakt te worden, maar de hulp is er wel als het even nodig is.”
Wat bij innoveren en opschalen vaak wordt gehoord is dat het ‘iets erbij is’, wat naast de bestaande werkzaamheden opgepakt of aangeleerd moet worden. Met de nodige weerstand als gevolg. Bij NiceDay, aanbieder van online coaching en therapie, werd besloten om dit anders aan te pakken. Bij Psycho Medisch Centrum Synaeda werkt momenteel een dedicated team van behandelaren volgens de werkwijze en protocollen van NiceDay. NiceDay directeur Jan Peter Larsen: “Als je op een nieuwe manier wilt werken, dan is dat niet altijd eenvoudig te rijmen met de oude manier van werken. Wij hebben ervoor gekozen om met een dedicated team uitsluitend op de nieuwe manier te gaan werken. Het voordeel: je werkt alleen met mensen die uit zichzelf graag op deze manier willen gaan werken en dus erg gemotiveerd zijn, dat geldt ook voor de cliënten. We hopen daarmee de rest van de organisatie op den duur ook te enthousiasmeren.”
Blijven inspireren en experimenteren
Anneke en Jenneke delen Jan Peter’s mening dat de enthousiaste verhalen van collega’s een belangrijke drijfveer kunnen zijn. Anneke: “Als je van een collega hoort hoe een Medido haar werk op een positieve manier verandert, zul je mogelijk sneller geneigd zijn hiermee aan de slag te gaan dan wanneer je dit alleen vanuit het bestuur hebt meegekregen.”
Jenneke: “Het delen van de echte verhalen, over het daadwerkelijke resultaat bij de cliënt of het effect op een zorgverlener, is belangrijk. Een enthousiaste ambassadeur die zijn of haar positieve ervaring deelt, is veel effectiever dan het zoveelste filmpje of A4’tje vanuit ons.”
Wat volgens de geïnterviewden ook van groot belang is, is de tijd krijgen en nemen om te experimenteren. “Je moet vanuit de organisatie ondersteund worden om te wennen aan een nieuwe manier van werken. Zorg ervoor dat mensen echt even stilstaan, even de dagelijkse workflow los laten en de ruimte krijgen om te leren en experimenteren”, aldus Jenneke. “Wat bij ons overigens ook goed werkt is onze professionals de technologie gewoon mee naar huis te geven. Ga er maar eens rustig naar kijken, nodig je kids thuis uit om mee te kijken. Daar steek je ook een heleboel van op.”
Falen mag
Hoewel Jan Peter, Anneke en Jenneke het er alledrie over eens zijn dat we voorbij het ‘vrijblijvende proberen’ zijn en technologie nu simpelweg een plek zal moeten krijgen in de zorg, blijft ‘falen mag’ wel het credo. “Wij zijn een lerende organisatie”, zegt Jenneke, “Je moet je teams de ruimte geven om dingen te proberen, iets te laten mislukken, daarvan te leren en weer door te gaan. Als je alleen maar focust op alle beren op de weg zul je nooit starten.”
Sterker nog, zegt Jan Peter, “We zijn vaak vooraf erg druk bezig met alle mogelijke beren op de weg door te spreken en uit te sluiten met protocollen. Als je eenmaal begint, blijkt het overgrote deel van de bedachte beren er niet te zijn. Plus, er komen vanzelf nieuwe beren op de weg die je niet had voorzien, dus daar moet je vervolgens ook tijd in stoppen.”
Jenneke: “Je moet ook niet onderschatten dat een professional altijd zelf de inschatting zal maken of de technologie passend is voor zijn of haar cliënt. Een professional heeft zelf een afwegingskader – past beeldzorg, past de Medido – en zal naar aanleiding daarvan ervoor kiezen om de zorg op een bepaalde manier in te zetten. Je zult daar ook op moeten (leren) vertrouwen als manager en bestuurder.”
Een ander belangrijk onderdeel van het enthousiasmeren en meekrijgen van je professionals, is samen inzichtelijk maken waar je naartoe aan het bewegen bent en welke doelen er worden nagestreefd. “Probeer inzichtelijk te maken wat helpt en wat het oplevert, in kosten, tijd of verbeterde zorg. Dat zijn gegevens die je gaan helpen om duurzaam op te schakelen.”
Welke drie aanvullende, concrete lessons learned willen de experts nog delen?
“Reclame is herhaling. Een vraag mag twintig keer gesteld worden”, zegt Jenneke.
“Zorg dat je gefocust blijft en aanhoudende de energie erop houdt. We zijn verplicht om de zorggelden zo efficiënt mogelijk in te zetten, ook de subsidies. Durf te falen, maar zet ook door als het moeilijk wordt. Probeer niet steeds weer iets nieuws op te zetten, maar probeer alle schouders van de organisatie onder een innovatie te krijgen”, aldus Anneke.
Jan Peter: “We gaan toe naar een nieuwe werkelijkheid. De verbeterigen die we willen bereiken, zullen we voor ogen moeten houden. Doorzetten, maar met een stip op de horizon.”
Volgende week blikken we terug op de Slimme Zorg Estafette (regio Zuid) ‘Wordt de zorgprofessional ondersteund of komt er eigenlijk meer werk bij?’
Talkshows terugkijken?
Slimme Zorg Estafette (regio Oost) – Regionale samenwerking een fabeltje of reële mogelijkheid?
Slimme Zorg Estafette (regio West) – Zijn we aan het transformeren of aan het optimaliseren?
Slimme Zorg Estafette (regio Noord) – Toekomstig leiderschap, coachen 2.0?