TERUGBLIK || Afgelopen maand stond in het teken van samenwerking met de gemeente. De gemeente in haar rol als inkoper, maar ook in haar rol als strategische samenwerkingspartner. Om bewoners langer zelfstandig thuis te laten wonen gaat het om meer dan een goede WMO-dienstverlening alleen. Om zelfstandig thuiswonenden te helpen hebben het sociaal en medische domein elkaar keihard nodig. Wij gingen met jullie op zoek naar ervaringen, tips en goede voorbeelden van samenwerking met de gemeente.
Wie is aan zet voor het aanjagen van de samenwerking met de gemeente?
Dat vroegen we de deelnemers in ons online leernetwerk. Iedereen was het ermee eens dat zorg- en/of welzijnsorganisaties hier zelf aan zet zijn. Maar hoe doe je dat dan precies? Een aantal praktische tips die we deze maand hebben opgehaald:
-
- Zorg dat je plannen bekend zijn bij de gemeente. Sander Moret begeleidt als adviseur de samenwerking tussen diverse gemeenten en zorgaanbieders. Hij geeft aan dat het belangrijk is om een duidelijk plan en richting te hebben over wat jij als zorg- of welzijnsorganisatie wilt doen. Dat klinkt wellicht als een open deur, maar realiseer je dat er vanwege de recente gemeenteraadsverkiezingen weer geheel nieuwe raadsleden en/of wethouders kunnen zijn. Ondanks dat zij varen op de adviezen van de beleidsadviseurs, is het wel belangrijk dat de raadsleden en wethouders enthousiast zijn en tot in enige mate op de hoogte zijn van jullie plannen en projecten.
- Organiseer een informele kennismaking met nieuwe raadsleden. Bram van den Esker, MT lid bij RIBW Overijssel, tipt daarom in de webinar ‘Samenwerking met de gemeente’. “Nodig mensen van de gemeente uit bij jullie op locatie. Organiseer een fietstour met meerdere zorg- en welzijnsorganisaties en laat de collega’s van de gemeente op informele wijze kennismaken met jullie plannen en projecten.”
- Voorbeelden, instrumenten en tools voor samenwerking. Bij ActiZ is er een mooi dossier beschikbaar in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen 2022. Zij delen hier interviews met mooie voorbeelden, instrumenten en tools hoe je in je eigen gemeente het belang van de toekomstbestendig ouderenzorg op de politieke agenda krijgt. Zo lees je o.a. terug hoe BrabantZorg en BrabantWonen samenwerken rondom ondersteuning en zorg in de wijk.
Verantwoordelijkheid gemeente zelf
Wat is dan de verantwoordelijkheid van de gemeente om zelf het speelveld goed te begrijpen en haar rol daarin gedegen te vervullen? De gemeente dient zelf zicht te hebben op welke dienstverlening er allemaal is binnen haar pijler sociaal domein. Ook is het onderhouden van de relatie tussen zorg/welzijn en gemeente een belangrijke taak voor de gemeente. Wel ligt er over het algemeen een duidelijke scheidslijn: de gemeente is verantwoordelijk voor het ‘wat’ aan dienstverlening en de wijze waarop, het ‘hoe’, is voor aan de zorg- en welzijnsorganisaties zelf.
“Het belangrijkste is misschien nog wel om met je plannen mee te lopen in de beleidscyclus van de gemeente.”
Jessica Aarnink – Senior adviseur, jb Lorenz
Hoe krijg je de gemeente in beweging?
Jessica Aarnink, adviseur bij jb Lorenz, heeft voor ons de basisbeginselen van de gemeente op een rijtje gezet in de webinar ‘Samenwerking met de gemeente’ bij wie moet je zijn en wie moet je meekrijgen in je plannen? De drie belangrijkste uitkomsten:
-
- Vind de juiste persoon voor je plannen. Het gaat uiteindelijk vaak om de juiste beleidsadviseur, maar natuurlijk zijn de raadsleden en wethouder ook belangrijke stakeholders.
- Zorg dat je plan meeloopt met de beleidscyclus. Jessica vertelt: “Het belangrijkste is misschien nog wel om met je plannen mee te lopen in de beleidscyclus van de gemeente. Zonder financiële onderbouwing in de begroting, kan er anders niets van de grond komen”.
- Soms is het ook gewoon doen.. mét een beetje durf en lef. Lees in dit voorbeeld terug hoe een huisarts de beleidsadviseur van gemeente Stichtse Vecht belde voor een samenwerking. Zij willen het sociaal en medisch domein dichter bij elkaar brengen en gezamenlijk een overzicht creëren welke zorg en welzijn in de wijken beschikbaar zijn, zodat hiermee beter ingespeeld kan worden op de individuele behoefte van elke bewoner.
- Feit blijft dat het soms erg lastig kan zijn om binnen de gemeente de juiste persoon te vinden voor jouw plan of project. Soms is onduidelijk ‘wie waar van is’ en soms heeft jouw project invloed op meerdere domeinen binnen de gemeente. Daarnaast weten we dat de besluitvorming binnen de gemeente lang kan duren. Sander Moret vertelt: “Gemeenten zijn erop gericht om het democratische proces te bewaken. Dat betekent niet dat er per definitie geen snelle besluiten gemaakt worden, maar het proces om te controleren dat de gemeenschap ergens bij gebaat is, wordt strenger geborgd.”
Hoe zit het met bekostigingsvraagstukken binnen het sociaal domein?
Het meest voorkomende bekostigingssysteem binnen gemeenten is nog het PxQ-model, waarbij een vergoeding wordt gegeven voor het uitvoeren van een handeling tegen een vooraf bepaalde prijs. Maar voor innovatie is een dergelijk systeem niet fijn, omdat je dingen anders wilt doen en dit vooraf nog niet altijd in beton gegoten is. Prettiger is daarom om te kijken naar de mogelijkheden voor resultaatbekostiging of taakbekostiging (lumpsum). Bij resultaatbekostiging wordt een vergoeding gegeven voor het behalen van een vooraf bepaalde uitkomst. Bij taakbekostiging gaat het om een vergoeding voor het beschikbaar hebben van een dienst waarmee een taak uitgevoerd kan worden voor een groep of opdracht.- Zoek naar ruimte voor resultaatbekostiging of taakbekostiging. Dat is de belangrijkste tip van Bram van den Esker tijdens het webinar: “Bij RIWB Overijssel zijn we met de gemeente Deventer in gesprek over een verschuiving in de contractering. Van een (volledige) PxQ-financiering naar een mogelijke gecombineerde contractering van PxQ met een lumpsum gedeelte voor datgene wat RIBW in groepen doet, in ontmoetingscentra of in de begeleiding van cliënten die onderling contact hebben. ”Ook andere gemeenten willen wel aan de slag met Mijn RIBW. RIBW stuurt er bij hen vooral op aan dat ze bij de financiering ruimte bieden voor meer dan één-op-één zorg. Dus kort gezegd; bij voorkeur geen PxQ, maar liever lumpsum of resultaatfinanciering.