BLOG || Digitaal als het kan? Ja, dat kan. Als de implementatie klopt.
Het zorgveld is al weer even volop in beweging met de drieslag ‘Zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan’. Maar de norm is het zeker nog niet, en de transformatie kan sneller en beter. Een belangrijke factor hierin is implementatie. De kwaliteit van de implementatie bepaalt namelijk of digitale zorg kan – en of patiënten én professionals meerwaarde ervaren. Hierin is nog veel van elkaar te leren.
Praktijkvariatie
Bij de inzet van digitale zorg zijn vier onderdelen essentieel. Naast het bundelen van kennis, passende bekostiging en ruimte voor transformatie is van cruciaal belang: Samen leren implementeren. Dat lijkt vanzelfsprekend maar is het niet, zo laat de praktijk zien. Er is nog veel ‘praktijkvariatie’ bij de inzet van digitale zorg en ondersteuning waarmee mensen langer thuis kunnen blijven wonen. Dat betekent dat de inzet van digitale zorg verschilt per regio of per zorgaanbieder. De reden hiervoor: de kwaliteit van de implementatie. Zo loopt de inzet van medicijndispensers in de ene regio als een zonnetje en ervaren cliënten en professionals dagelijks de meerwaarde, terwijl in een andere regio de opschaling stokt, door weerstand bij betrokkenen, door gebrekkige afstemming of door niet passende financiering.
Ondanks de goed onderbouwde maatschappelijke waarde van de medicijndispenser is de inzet dus niet gemeengoed. En wordt het maatschappelijke potentieel dus niet ontgonnen. Implementatie, in al zijn dimensies, is hierbij de sleutel. Als de implementatie klopt, op zowel harde thema’s (zoals techniek, financiën, planning) maar zeker ook op zachte thema’s (zoals verandermanagement en ethische vraagstukken), wordt waarde gecreëerd. En anders niet.
Community of Practice
In het SET-up programma, als ondersteuning bij de Stimuleringsregeling E-health Thuis, distilleerden we 9 implementatiethema’s waarop we met 1200 deelnemers kennis en ervaring uitwisselden. Dat is een krachtige implementatiemotor gebleken. De impactanalyse van 5 jaar SET-up concludeert de meerwaarde van een dergelijke Community of Practice aanpak. Deze draagt bij aan:
- Een versnelde leercurve in innovatie.
- Aanzienlijke verbetering van de kwaliteit in innovatie- en implementatieprocessen.
- Risicovermindering door het delen van twijfels, vragen en leermomenten, waardoor mogelijke valkuilen kunnen worden voorkomen.
- Effectief benutten van de geleerde lessen van anderen.
- Vermindering van onnodig zoekwerk en voorkomen dat het wiel opnieuw uitgevonden moet worden.
Samen leren implementeren loont dus. Dat vraagt om de bereidheid én mogelijkheid om van elkaar te leren. Dat vraagt om een veilige omgeving waarbinnen de geleerde lessen worden gedeeld – ook over wat niet lukte. Dat vraagt om tijd en ondersteuning om kennis en ervaring naar boven te halen en te delen. Goed voorbeeld van waar dat toe leidt is de Implementatietoolkit Medicijndispenser van Vliegwiel.
Pas toe of leg uit
Om echt invulling te geven aan ‘Digitaal als het kan’ in zorg en ondersteuning moeten we dus zorgen dat digitale toepassingen die bewezen meerwaarde hebben voor iedereen beschikbaar zijn en op een goede manier geïmplementeerd worden. Het ‘Pas toe of leg uit’ principe dus: als iets bewezen waarde heeft dan pas je het ook toe (of je moet een hele goede reden hebben om dit niet te doen).
De samenhang in onderdelen is hierbij essentieel; het één kan niet zonder het ander. Alleen kennis is niet voldoende. Alleen een lijst met bewezen toepassingen is niet voldoende. Alleen stimuleringsgeld is niet voldoende. Alles moet bij elkaar komen in een implementatie in de praktijk, op zo’n manier dat cliënten, mantelzorgers en zorgprofessionals daadwerkelijk de voordelen ervaren.
Vanzelfsprekend, voorspelbaar en structureel. Goede voorbeelden – en de eerlijke ervaringsverhalen daarachter – en praktische handvatten worden breder gedeeld in een goed gemodereerde Community of Practice. Om zo ‘proudly copied from’ maximaal te stimuleren en met meer kracht en tempo invulling te geven aan ‘Digitaal als het kan’.
Leren van onze ervaringen, we delen ze graag!